Czy na urlop górniczy mogą iść górnicy, którzy mają co najmniej 21 lat dołu? A jak to jest z górnikami, którzy idą na emeryturę ze względu na wiek 50-55, czy też wystarczy im 21 lat? Ile trzeba mieć tzw. czystej pracy górniczej, by skorzystać z tego? Czy wystarczy mieć faktycznej pracy górniczej np. 15 lat i 6 lat wykazane w dniówkach 1.8?
Na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów, na urlop górniczy kieruje Spółka Restrukturyzacji Kopalń SA. Jednakże, zanim pracownik zostanie skierowany na urlop górniczy, SRK, która przejęła pracowników ze zlikwidowanej całkowicie lub częściowo kopalni, wysyła do ZUS wniosek o ustalenie okresu brakującego do nabycia prawa do emerytury, w zależności od uprawnień do emerytury górniczej, tj. emerytura górnicza bez względu na wiek czy z wieku 50 lat lub 55 lat.
Na podstawie przedłożonej dokumentacji, która jest niezbędna do ustalenia okresu brakującego do nabycia prawa do emerytury górniczej, ZUS rozpatruje uprawnienia do emerytury (czy z wieku 50 lub 55 lat, czy to bez względu na wiek) i wysyła zaświadczenie z informacją o okresie brakującym do nabycia prawa do emerytury górniczej do SRK. Następnie może skierować pracownika na urlop górniczy. Kwestia udzielenia urlopu górniczego leży w gestii SRK.
Urlop górniczy przysługuje pracownikowi w wymiarze do czterech lat, pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli mu nabyć prawo do emerytury przed 1 stycznia 2023 r. Trudno odnieść się do tego pytania, ponieważ ZUS nie udziela urlopu górniczego. A jeżeli chodzi o wyliczenie brakującego okresu do nabycia prawa do emerytury górniczej, to bardzo ważne jest, by wyliczyć go na podstawie posiadanej dokumentacji, a nie w oparciu o hipotetyczne dane. Takie wyliczenie, bez potwierdzenia faktycznych informacji zawartych w dokumentach, mogłoby wprowadzić przyszłego świadczeniobiorcę w błąd. Dlatego wyliczenia dokonujemy zawsze na podstawie przedłożonych i zweryfikowanych dokumentów.
Ostatnio pracowałam w Polsce, a wcześniej we Włoszech. Złożyłam wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Czy ZUS uwzględni okres mojej pracy za granicą?
Uwzględnimy okres pracy we Włoszech, jeśli czas ubezpieczenia w Polsce będzie za krótki, aby przyznać Pani rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jeśli uwzględnimy okres pracy za granicą, to ustalimy rentę w wysokości proporcjonalnej. Oznacza to, że obliczymy wysokość renty, uwzględniając stosunek polskich okresów ubezpieczenia do sumy polskich i włoskich okresów ubezpieczenia, i wypłacimy Pani rentę tylko za okresy pracy w Polsce. Natomiast uprawnienia do renty za okresy pracy we Włoszech ustali włoska instytucja ubezpieczeniowa.
W ubiegłym roku przeszłam na emeryturę, ponieważ ukończyłam 60 lat. Czy mogę teraz wystąpić do ZUS o przeliczenie emerytury ze względu na zmianę dalszej długości życia, która w tym roku według tablic GUS jest krótsza?
Osoba, która przechodzi na emeryturę, z chwilą ukończenia powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) otrzymuje tzw. emeryturę powszechną, ustalaną wg nowych zasad. Publikowane przez Główny Urząd Statystyczny tablice średniego dalszego trwania życia są kluczowym elementem przy wyliczaniu emerytur ustalanych według nowych zasad. Zgodnie z aktualnymi tablicami nastąpił spadek dalszego średniego trwania życia we wszystkich przedziałach wiekowych. W tej sytuacji wyliczanie wysokości emerytur jest korzystniejsze niż w poprzednich latach.
Aktualne tablice średniego dalszego trwania życia, które obowiązują od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r., mają jednak zastosowanie tylko do części świadczeń. Nie wszyscy skorzystają z nowych tablic i będą mogli liczyć na korzystniejsze przeliczenie świadczenia. Aktualnie obowiązujące tablice dalszego trwania życia zastosujemy do obliczenia emerytur ustalanych według nowych zasad dla osób, które:
- spełnią warunki do uzyskania emerytury (w szczególności warunek wieku emerytalnego) między kwietniem 2021 r. a marcem przyszłego roku;
- warunki do emerytury ustalanej według nowych zasad już wcześniej spełniły, ale nie występowały o nią wcześniej - dopiero teraz w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. wystąpią o ustalenie tej emerytury;
- mają ustalone w poprzednich latach prawo do nowej emerytury, ale prawo to zostało zawieszone z powodu kontynuowania zatrudnienia u pracodawcy, u którego wnioskodawca pracował przed dniem nabycia prawa do emerytury i która w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. zakończy zatrudnienie. Taka osoba nie miała ustalonej ostatecznej wysokości emerytury, gdyż takie ustalenie następuje dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy i złożeniu wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia. Jeżeli więc wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z zakończeniem zatrudnienia zostanie złożony w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r., czyli w okresie obowiązywania aktualnych tablic trwania życia, kwotę emerytury obliczymy z zastosowaniem tablic obowiązujących w dacie złożenia wniosku i porównamy z tablicami obowiązującymi w dniu, w którym wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny oraz wybierzemy wariant najkorzystniejszy dla wnioskodawcy;
- pobierają emeryturę ustaloną według nowych zasad, posiadają okresy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu, od którego przyznano tę emeryturę i wystąpią o doliczenie składek zapisanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury. W przypadku złożenia takiego wniosku, w okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r., przy obliczeniu kwoty doliczenia składek zastosujemy średnie dalsze trwanie życia z aktualnych tablic. Można go złozyć raz w roku lub po ustaniu ubezpieczenia.
Natomiast z takiego przeliczenia emerytury, z uwzględnieniem aktualnych tablic dalszego trwania życia nie mogą skorzystać:
- niepracujący emeryci z tzw. nowego systemu, którzy już wcześniej skorzystali z jej obliczenia według różnych tablic średniego dalszego trwania życia;
- emeryci z tzw. starego systemu (ich emerytura nie była obliczona na podstawie składek zapisanych na koncie ubezpieczonego i dalszego trwania życia).
W tych przypadkach zastosowanie nowych tablic średniego dalszego trwania życia jest niemożliwe.
Komentarze