Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych

Czytelnik z Rybnika, zwrócił się z następującym pytaniem.

„Jestem oskarżony o spowodowanie wypadku drogowego i obawiam się orzeczenia przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w przypadku gdybym został skazany. Samochód potrzebny jest mi do wykonywania pracy zawodowej. Proszę o udzielenie odpowiedzi czy i w jakich przypadkach grozi mi orzeczenie tego zakazu.”

Odpowiadam. Zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych jest jednym ze środków karnych przewidzianych w art. 42 kodeksu karnego. Środek karny Sąd orzeka lub może orzec w przypadku skazania za jedno z przestępstw przewidzianych w tym przepisie.

Z art. 42 kodeksu karnego wynika, iż Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd w takim przypadku rozważa na podstawie okoliczności popełnionego przestępstwa czy prowadzenie pojazdu przez sprawcę przestępstwa zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

 W takiej sytuacji Sąd kierując się zasadą swobodnej oceny dowodów ustala czy faktycznie prowadzenie pojazdu w przyszłości może zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji. Ta kwestia podlega więc ocenie Sądu orzekającego. Trzeba przy tym wskazać, że taki zakaz nie musi dotyczyć wszystkich pojazdów mechanicznych lecz pojazdów określonego rodzaju. Na ogół dotyczyć to może pojazdu kierowanego przez sprawcę uczestniczącego w wypadku.

 Są jednak przypadki kiedy Sąd nie ma wyboru i musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów i to w dodatku wszelkich pojazdów mechanicznych. Na takie przypadki wskazuje art. 42 § 2 kodeksu karnego. Sąd musi orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i to na okres nie krótszy niż 3 lata, jeżeli sprawca wypadku drogowego był w stanie nietrzeźwości, pozostawał pod wpływem środka odurzającego a także w sytuacji gdy zbiegł z miejsca  spowodowania katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym bądź sprowadził bezpośrednio niebezpieczeństwo takiej katastrofy a także w przypadku gdyby zbiegł z miejsca wypadku ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkimi obrażeniami innej osoby.

Warto nadto zwrócić uwagę na to, że samo prowadzenie samochodu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego nawet bez spowodowania wypadku, powoduje obowiązek orzeczenia przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych i to na okres powyżej 3 lat. Sąd musi orzec zakaz prowadzenie wszelkich pojazdów mechanicznych także gdy sprawca nie dostosuje się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego lub prowadzi pojazd mechaniczny bez posiadania uprawnień to jest po cofnięciu mu prawa jazdy (art. 42 § 1a kk).

Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych Sąd orzeka w latach od roku do lat 15, poza wymienionymi wyżej przypadkami gdy ten zakaz Sąd musi orzec powyżej lat 3 a więc od lat 3 do lat 15. Poza takimi sytuacjami Sądy są zobowiązane do orzekania także dożywotniego pozbawienia prawa prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Taki obowiązek wynika z art. 42 § 3 i 4 kodeksu karnego. Dotyczy to sytuacji, gdy osoba prowadząca pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego była już wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie samochodu mechanicznego w tym stanie.

Sąd orzeka dożywotnio zakaz prowadzenia pojazdu mechanicznego także w przypadku spowodowania w stanie nietrzeźwości katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym względnie sprowadzenia w tym stanie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy, a także spowoduje wypadek drogowy w stanie nietrzeźwości w przypadku gdy był wcześniej prawomocnie skazany za te przestępstwa.

Jeżeli więc nie zachodzą przesłanki obowiązkowego orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, czytelnik może przekonać Sąd, że orzeczenie tego zakazu w jego przypadku nie jest konieczne i że w przyszłości nie zagrozi bezpieczeństwu w komunikacji, a posiadanie prawa jazdy jest konieczne do wykonywania pracy zarobkowej lub z innych określonych powodów.