Ireneusz Stajer
Zaburzenia te można pokonać, o czym przekonuje doświadczona logopedka z Rybnika, Lucyna Smołka-Plucińska. Specjalistka zajmuje się pacjentami po udarach na oddziale rehabilitacji neurologicznej w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 3 w Rybniku oraz prowadzi własną firmę n-logopeda.
- Co do mnie należy? Zapoznaję się z chorobą pacjenta i wykonuję badanie neurologopedyczne. Następnie przedstawiam pani ordynator oddziału rozpoznanie dysfunkcji, a może nią być: afazja, dysartria, dysfagia, pomijanie, porażenie nerwu VII, zaburzenia funkcji poznawczych etc. Jak widać, lista jest długa – wskazuje logopedka.
Co to jest afazja
Afazja to utrata zdolności chorego do mówienia.
- Najgorsze dla dorosłego pacjenta jest to, że przez lata swobodnie rozmawiał i nagle stracił mowę. Nie może powiedzieć tego, co chciałby wyrazić i ma w głowie. Problem powstał wskutek uszkodzenia mózgu po udarze. W przypadku afatyków skuteczna jest terapia indywidualna – tłumaczy Lucyna Smołka-Plucińska.
Afazja przejawia się w dwojaki sposób – czuciowa polega na tym, że chory nie rozumie pytań, poleceń, wypowiadanych zdań i słów, jakbyśmy mówili do niego w niezrozumiałym obcym języku; ruchowa to z kolei stan, gdy osoba nagle nie jest w stanie nic powiedzieć - z ust pacjenta wydobywają się nieartykułowane dźwięki albo pojedyncze słowa, nieukładające się w logiczną całość.
- W afazji czuciowej osoba nie zareaguje na polecenie typu „daj mi kartkę”, zrobi to dopiero, gdy terapeuta pokaże mu kartkę papieru. Dzięki odpowiednim ćwiczeniom, stan pacjenta może znacząco się poprawić – podkreśla pani Lucyna.
Jak leczyć dysartrię
Dysartria natomiast jest zaburzeniem mowy, występującym na skutek uszkodzenia obwodowego układu nerwowego.
- Dysfunkcja występuje w przypadku: mózgowego porażenia dziecięcego, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona, porażenia nerwów twarzy czy nerwów narządów mowy w układzie oddechowym, niedowładów. Ale dysartria może pojawić się z innymi zaburzeniami, np. afazją – przekazuje logopedka.
Pacjent z dysatrią cierpi na szereg trudności. Wskutek obniżonej kontroli czuciowej nieprawidłowo wymawia lub w ogóle nie wymawia głosek, sylab. Jego wymowa jest zamazana, a podczas mówienia oddycha nieprawidłowo. Ma zaburzone połykanie. Nie kontroluje części ciała, w tym narządów mowy.
- Pożądane efekty przynoszą ćwiczenia toru oddechowo – fonacyjno – artykulacyjnego. Wykonuje się również masaż twarzy manualny lub mechaniczny. Stosuje się też elektrostymulację – wylicza logopedka.
Ciężka praca
Jak dodaje, jest to bardzo ciężka i mozolna praca z obu stron, zajęcia nie mogą trwać zbyt długo, bo pacjenci szybko się męczą. Lepiej więc rozłożyć dzienną terapię na dwie 20–30 - minutowe części.
- Z mojej strony wymaga to wielkiej cierpliwości, powtarzania ćwiczeń, patrzenia na osobę. Bardzo ważny jest uśmiech, ponieważ przeważnie te osoby mają stany depresyjne, spowodowanego swoim stanem zdrowia – wyjaśnia terapeutka.
Pobyt na oddziale poprawia ich stan psychiczny. Spotykają tu bowiem innych pacjentów z tymi samymi zaburzeniami. Zajęcie wspólne odbywają się dwa razy w tygodniu z dysartrii.
Oddział szpitalny przyjmuje osoby skierowane przez lekarzy neurologów.
- Pierwszeństwo mają chorzy tuż po udarze. Tydzień, dwa są w domu, a potem trafiają do nas. Ma to sens, bo wtedy dzięki ćwiczeniom ich stan poprawia się najszybciej. Efekty pojawiają się wolno, ale są systematyczne – zaznacza pani Lucyna, która działa także w Rybnickim Zespole Doskonalenia Logopedów, będącym oddziałem zespołu śląskiego.
- Spotykamy się w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Jankowicach. Na organizowane tam konferencje, zapraszamy pana od jąkania czy neurologopedę, który zajmuje się osobami dorosłymi, mającymi problem np. z połykaniem. Wymiana doświadczeń jest bezcenna, korzystają z nich logopedzi szkolni, ale również specjaliści zatrudnieni w placówkach medycznych. Inaczej pracuje się bowiem z dziećmi, a inaczej z dorosłymi, którzy potrafili już poprawnie mówić. Zespołowi przewodniczy Marzena Lampert-Busse, autorka książek o tematyce logopedycznej – informuje pani Lucyna.
Operacja tętniaka
Rybnicka logopedka była związana ze szkolnictwem 25 lat, uczyła dzieci muzyki. Z pracy tej zrezygnowała w tym roku, bo trudno już było pogodzić wykonywanie obu zawodów – nauczyciela i logopedy. Do drugiej z wymienionych profesji trafiła po operacji tętniaka mózgu. Powiedziała sobie, że jak przeżyje zabieg, będzie pomagała dorosłym. Sama zresztą po operacji miała zaburzenia mowy. W 2015 roku ukończyła neurologopedię w Katowicach. Teraz, pomagając innym ludziom, jest szczęśliwa. W planach jest założenie z koleżanką po fachu klubu dla afatyków, którzy wyszli ze szpitala. Logopedki będą prowadziły go nieodpłatnie, a uczestnikami będą osoby, które wyszły ze szpitala. W klubie będą mogły kontynuować terapię.
Zasady bezpiecznego jedzenia i picia
Jedz małe kęsy, pij małe łyki; rozdziel posiłki i napoje w czasie; jedz pokarmy papkowate i pij gęste płyny; uważaj przy napojach, zupach i bulionach; nie mów w czasie posiłku; nie spiesz się; odkaszlnij po przełknięciu i przełknij ponownie; przełknij ponownie (bez pokarmu), jeśli czujesz zaleganie; pozostań w pozycji siedzącej przez 30 minut po posiłku.
Komentarze