Samorząd terytorialny stanowi fundament zarządzania w Polsce, jest motorem napędowym gospodarki i poważnym graczem pod względem realizowanych inwestycji. Jego zadania własne, czyli te, które wykonuje z własnej inicjatywy i na własną odpowiedzialność, mają kluczowe znaczenie dla jakości życia mieszkańców. Jednakże, aby samorząd mógł dalej skutecznie realizować swoje obowiązki, konieczna jest kompleksowa reforma finansów. W przeciwnym razie staniemy przed coraz większymi wyzwaniami, które mogą osłabić naszą zdolność do działania, co pokazały ostatnie lata i cięcia w budżetach.
Często uważa się, że wszystko, co dzieje się w mieście, zależy od woli prezydenta i radnych. Nie jest to do końca prawdą, bowiem za sytuację w szpitalu w Rybniku odpowiada województwo, za rozbudowę sieci gazowej, cenę ciepła w mieszkaniach czy połączenia kolejowe - odpowiednie spółki państwowe. Natomiast zadania własne samorządu terytorialnego obejmują szeroki wachlarz działań mających na celu zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności. Wśród najważniejszych zadań są utrzymanie budynków szkół podstawowych i przedszkoli, budowa i utrzymanie dróg lokalnych, organizacja i dotowanie komunikacji miejskiej, prowadzenie instytucji kulturalnych i sportowych oraz zarządzanie wodociągami, kanalizacją i gospodarką odpadami. W przypadku tych trzech ostatnich zadań wiele elementów jest regulowanych ogólnokrajowymi przepisami prawa. Wszystkie są realizowane dzięki środkom finansowym pochodzącym głównie z podatków lokalnych, subwencji oraz dotacji celowych z budżetu państwa.
Jednym z największych problemów, z jakimi borykają się obecnie miasta, jest niedobór środków finansowych. Wzrost kosztów utrzymania infrastruktury, rosnące wymagania społeczności lokalnej, niewystarczające wpływy z podatków oraz koszty funkcjonowania oświaty coraz bardziej komplikują zarządzanie finansami. Dlatego od nowego rządu oczekuje się gruntownej reformy finansów miast, aby mogły one skutecznie realizować swoje zadania. Reforma ta powinna obejmować kilka kluczowych elementów: zwiększenie dochodów własnych, zwiększenie przejrzystości i sprawiedliwości w podziale środków z budżetu państwa, promowanie dobrych praktyk zarządzania finansami, w tym budżetowania opartego na wynikach, zachęty do współpracy z sektorem prywatnym w realizacji inwestycji infrastrukturalnych oraz urealnienie subwencji oświatowej.
Samorządy muszą sprostać rosnącym wyzwaniom, takim jak starzejące się społeczeństwo, koszty utrzymania miasta, rozwój lokalnych społeczności i wykorzystanie środków unijnych. Działania te jednak wymagają współpracy wszystkich szczebli administracji samorządowej i centralnej oraz otwartości na innowacyjne rozwiązania finansowe. Z wielką nadzieją czekamy na rozwiązania nowego rządu i Ministra Finansów ukierunkowane na finanse miast i gmin.
Komentarze