Ruch Autonomii Śląska (RAŚ) to jedna z najbardziej rozpoznawalnych organizacji regionalnych w Polsce, której początki sięgają stycznia 1990 roku. Właśnie wtedy, w podziemiach kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Rybniku, grupa odważnych społeczników podpisała deklarację ideową „Ruch na rzecz pełnej autonomii Śląska”. Po ponad roku starań, 19 lutego 1991 roku, RAŚ został oficjalnie zarejestrowany jako stowarzyszenie.
Wśród piętnastu założycieli znaleźli się m.in. Paweł Musioł, Jan Gojny, Kazimierz Idzikowski, Ryszard Klinger, Rudolf Kołodziejczyk, Karol Moczko, Stanisław Rduch, Karol Solich oraz Maria i Janusz Śmietanowie. Niestety, nie wszyscy z nich doczekali jubileuszu organizacji – wspominamy szczególnie ks. Henryka Jośko, Stanisława Hanaka, Jana Majwalda, Władysława Salamona i Henryka Morgałę.
Rozwój i działalność RAŚ
Od początku istnienia RAŚ postawił na szeroką informację i edukację. Organizowano spotkania nie tylko z sympatykami, ale także z przeciwnikami ruchu, starając się wyjaśniać cele i zadania stowarzyszenia oraz odpierać często absurdalne zarzuty. Owocem tych działań jest ukazująca się do dziś „Jaskółka Śląska”. Już w ciągu pierwszych sześciu miesięcy liczba członków przekroczyła 6 tysięcy!
RAŚ od samego początku stawiał sobie także cele polityczne, dążąc do autonomii Górnego Śląska. W 1991 roku, dzięki liberalnej ordynacji wyborczej, dwóch kandydatów z listy Ruchu zostało posłami: Paweł Andrzej Musioł (pierwszy przewodniczący RAŚ) oraz Kazimierz Świtoń. Imponujące wyniki w wyborach do Senatu osiągnęli Rudolf Kołodziejczyk i Zenon Wieczorek, zdobywając po około 180 tysięcy głosów. Niestety, późniejsze zmiany w ordynacji wyborczej uniemożliwiły regionalnym organizacjom zdobycie mandatów do Sejmu.
RAŚ na arenie krajowej i międzynarodowej
Pierwsza dekada działalności RAŚ była nierozerwalnie związana z ziemią rybnicką, gdzie mieściła się siedziba organizacji. Kierowali nią m.in. Paweł Andrzej Musioł, Rudolf Kołodziejczyk, Zenon Wieczorek i Krzysztof Kluczniok. W tym okresie RAŚ nawiązał pierwsze kontakty międzynarodowe z podobnymi organizacjami z Czech, Wielkiej Brytanii, Włoch i Francji.
Ważnym wydarzeniem było współorganizowanie w październiku 1994 roku w Poznaniu I Zjazdu Ligi Regionów, w którym uczestniczyły najważniejsze organizacje regionalistyczne w Polsce, a także przedstawiciele rządu i początkujący polityk Donald Tusk.
Siedem Prawd Ślązaków
Założyciele RAŚ sformułowali siedem zasadniczych Prawd Ślązaków, które do dziś stanowią fundament działalności ruchu:
- Jesteśmy Ślązakami, zobowiązuje nas to do czynów szlachetnych.
- Ziemia Śląska naszą ojcowizną, dążyć będziemy do jej pomyślności.
- Pozytywistyczna praca i głoszenie prawdy naszym obowiązkiem.
- Ludzie dobrej woli oraz wszyscy mieszkańcy Śląska są naszymi braćmi.
- Ogrom dokonań naszych przodków drogowskazem przyszłych działań.
- Nie opuścimy Śląska skąd nasz naród, a język swój zachowamy.
- Tworzyć będziemy pozytywny wizerunek Śląska jako krainy dojrzałej samorządności i aktywnych postaw obywatelskich.
Dziś, po ćwierć wieku od powstania, Ruch Autonomii Śląska to nie tylko historia, ale i wciąż żywa idea, która inspiruje kolejne pokolenia Ślązaków do pielęgnowania swojej tożsamości i walki o samorządność regionu.
