Jak tłumaczy Dawid Keller, współautor i kurator wystawy, dobierając materiał zdjęciowy przyjęto możliwie największy zakres terytorialny, a zatem ziemie, które weszły w skład powiatu rybnickiego w 1818 roku, jak i te, które dołączono w roku 1922 – po podziale Górnego Śląska. Warto pamiętać, że historyczny powiat rybnicki obejmował m.in. Jastrzębie, Gorzyce, Knurów, Rudy i Brzezie, a więc miejscowości, których dziś z wpływami administracyjnymi Rybnika nikt już nie kojarzy.
Interesujące aranżacje
Nie tylko jednak fotografie czy fotokopie starych pocztówek można oglądać na tej ekspozycji, bo muzealnicy zadbali też o interesujące aranżacje. Można więc zobaczyć, jak wyglądała w latach międzywojennych tradycyjnie urządzona śląska kuchnia i jak mógł wyglądać gabinet starosty rybnickiego, uczestnika i historyka powstań śląskich Jana Wyglendy. W muzealnej sali na wystrój owego gabinetu składa się cykl karykatur. Kolejne rysunki przedstawiają wszystkich pracowników ówczesnego starostwa, a po ich atrybutach możemy rozpoznać, czym się zajmowali. Gdy Wyglenda opuszczał starostwo i przenosił się do Pszczyny, w pożegnalnym prezencie od swoich podwładnych otrzymał komplet 46 karykatur wszystkich pracowników starostwa, w tym swoją własną. Wykonał je Mieczysław Rolecki. Komplety tych karykatur otrzymywali też potem pracownicy starostwa. Kilka lat temu jeden z takich kompletów, stanowiący rodzinną pamiątkę, ktoś podarował muzeum. W jednej z sal są też prehistoryczne skamieliny znalezione na przestrzeni wieków na ziemiach powiatu.
Owiane tajemnicą
Tym, co dziś przypomina czasy świetności powiatu rybnickiego, jest bez wątpienia efektowny budynek starostwa, siedziba Damiana Mrowca, obecnego starosty rybnickiego. W jednej z gablot można oglądać światłokopie planów budowlanych obiektu. Niestety początki tej budowli są owiane tajemnicą i nie wiadomo tak naprawdę, kto ją zaprojektował i kto wybudował. Nie ulega natomiast wątpliwości, że to jeden z nielicznych XIX-wiecznych budynków użyteczności publicznej w Rybniku, który do dnia dzisiejszego jest wykorzystywany zgodnie ze swym pierwotnym przeznaczeniem. Na szpicy wieży starostwa i na elewacji budynku widnieje rok 1893, co jest prawdopodobnie datą oddania tego gmachu do użytku. Sama budowa, jak podaje Artur Trunkhardt, a za nim kolejni autorzy, miała się zakończyć już w roku 1887. Pierwotnie starostwo było otoczone murowanym ogrodzeniem z bramą wjazdową, ale jeszcze przed wybuchem I wojny światowej zostało ono rozebrane.
Jedną z atrakcji wystawy jest dziewięciominutowy film z lat 60. XX wieku, opowiadający o budowie kopalni w okolicach Jastrzębia Zdroju. – Obrazuje on przejście w tamtym rejonie z rolniczego krajobrazu do zabudowy przemysłowej, która z polami uprawnymi sąsiaduje tam właściwie do dzisiaj – mówi Dawid Keller.
Grodzki i ziemski
Muzealną ekspozycję tworzą eksponaty ze zbiorów Muzeum w Rybniku, Muzeum Miejskiego w Żorach oraz z Archiwum Państwowego w Raciborzu. Z tego ostatniego pochodzą dokumenty o strukturze organizacyjnej starostwa i podległościach zawodowych. Na wystawie nie brak też eksponatów pochodzących ze zbiorów prywatnych. Wszystko to można oglądać w muzeum (wejście od rynku) do 27 kwietnia. Współczesna powiatowa rzeczywistość jest nieco bardziej skomplikowana od tej historycznej. Dziś funkcjonują de facto dwa powiaty rybnickie – powiat grodzki, czyli miasto Rybnik, oraz rybnicki powiat ziemski, który tworzą okalające Rybnik gminy.
Wystawa ma charakter czasowy. Tym, co pozostanie po jubileuszu 190-lecia powiatu, będzie wydana przez muzeum książka „Z kart historii powiatu rybnickiego”, która ukazała się w ramach muzealnego cyklu Zeszytów Rybnickich. Znalazły się w niej referaty 22 autorów, w znakomitej części historyków i badaczy przeszłości, wygłoszone w czasie konferencji naukowej, którą 4 marca muzeum zorganizowało w powiatowej i miejskiej bibliotece publicznej. Kolejne referaty traktują już o zagadnieniach szczegółowych związanych m.in. z historią powiatu i górnictwa, źródłami kartograficznymi, postaciami kolejnych starostów czy infrastrukturą techniczną. W czasie konferencji zaprezentowano też liczne wydawnictwa, traktujące o historii miejscowości tworzących powiat rybnicki, które ukazały się na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat.
Komentarze