Książenice, wieś niezwykła

Oficjalna promocja odbyła się w rybnickim muzeum, a w miniony czwartek było jeszcze spotkanie autorskie w Szkole Podstawowej w Książenicach. W sumie promocje były więc dwie, ale też wydawnictwo jest pierwszym tego typu, jeśli chodzi o miejscowość, niegdyś samodzielną osadę, dziś sołectwo w gminie Czerwionka-Leszczyny. Wydała je agencja Illustris w niewielkim nakładzie 200 egzemplarzy, ale wobec ogromnego zainteresowania już planuje się dodruk. Swoje z pewnością zrobiły doskonałe recenzje profesora Jerzego Sperki z UŚ i doktora Bogdana Klocha, szefa rybnickiego muzeum, które zachęcają do czytania.

Jak napisał profesor Jerzy Sperka, publikacja wpisuje się w panującą ostatnio modę na historię regionalną, nie jest to jednak typowa monografia, ale ukazanie dziejów jednej miejscowości na tle dziejów Górnego Śląska, księstwa raciborskiego i ziemi rybnickiej. Warto sięgać po taką lekturę, gdyż ona pomaga zrozumieć tę małą historię – konkluduje profesor Sperka. Na 790. rocznicę pierwszej wzmianki o Książenicach (nazwa w źródłach pojawiła się w 1223 roku – przyp. red.) publikacja będzie niezwykłym podarunkiem dla lokalnej społeczności – pisze z kolei doktor Kloch, który nieprzypadkowo używa określenia niezwykły. Drugiemu spotkaniu towarzyszyła zresztą prelekcja pt. "Książenice – wieś zwykła czy niezwykła".

Sam Damian Halmer uważa, że Książenice to wieś niezwykła. – To przecież jedna z najstarszych osad w regionie. Nazwa pochodzi od tytułu książęcego prawdopodobnie Mieszka Laskonogiego, bo wygląda na to, że to on był założycielem, i przewija się w niemal wszystkich ważnych zagadnieniach z przeszłości – wylicza autor. Jak dodaje, to właśnie na terenie Książenic natrafiono na jedne z najstarszych (jeśli nie najstarsze) ślady osadnictwa w tej części Śląska, to wreszcie tu archeolodzy wykopali bardzo ciekawą amforę z okresu kultury ceramiki sznurowej, która jest jedynym tego typu znaleziskiem na ziemiach polskich. Poza tym dzieje Książenic to niemal zwierciadło dziejów całej okolicy, i to od pradziejów poczynając.

– Czytając o najstarszych Książenicach, można poznać historię całego regionu, choć dziś to niewielka wieś, która niczym się nie wyróżnia. Książka to efekt ponad dwóch lat pracy i ponad ośmiu lat zainteresowania dziejami ziemi rybnickiej w średniowieczu. Na promocję do muzeum przyszło ponad 50 osób, w tym ksiądz proboszcz Roman Laksa czy sołtys Marek Szczech. Dodam, że to książka naukowa, pełna przypisów i cytatów z dokumentów pisanych po łacinie. Nikt nie znajdzie w niej swojego nazwiska czy też wzmianki o swoich przodkach, a mimo to wielu mieszkańców zdecydowało się ją kupić, z czego ogromnie się cieszę – mówi nam autor.

Warto dodać, że świetlica książenickiej podstawówki w czwartek pękała w szwach, bo ludzie licznie przyszli na spotkanie z autorem. I chociaż dla niektórych zabrakło książek z racji niewielkiego nakładu, to nikt nie wyszedł niezadowolony. Pojawiły się nawet postulaty upamiętnienia miejsca odnalezienia amfory czy przygotowania kompleksowej monografii wioski na 800. rocznicę jej istnienia! Jak nadmienia Damian Halmer, przy okazji promocji wywiązała się dyskusja, w czasie której mówiono o problemie dalszych badań i szansach na nowe odkrycia.

– Ja uważam, że warto by je przeprowadzić zwłaszcza tam, gdzie istnieje duże prawdopodobieństwo potwierdzenia lub zaprzeczenia śladów dawnego osadnictwa, na przykład w Bełku (na wzgórzu Lukasów czy w okolicach drewnianego kościoła). To samo dotyczy badań nad lokalnymi nazwami, bo ich wkład w rekonstrukcję dziejów może być ogromny, a one niestety idą w zapomnienie – podsumowuje Damian Halmer, który ma już w dorobku kilka pozycji historycznych. Ta ostatnia kosztuje 32 zł. Można ją nabyć w sprzedaży wysyłkowej za pośrednictwem agencji Illustris, w księgarniach w Rybniku (Sowa i Orbita) oraz w Czerwionce-Leszczynach.