Zespōł robiōł praje przi jednej rzeczy, jak Andrzej Szczepōnek spytoł sie: „A co byście padali na to, coby zachwolać pisownia, przi kerej robiymy. Na diktand jynzyka ślōnskigo, kaj trza by zapisować ze słōchu dyktowany tekst?” Chyciyli my ta idyjo, a zaczli my jōm rychtować do kupy z NWŚD, ZLNS, kaj my w tym czasie przinoleżeli. Uznali my, co to je piykno zachwolka niy yno samej pisownie jynzyka ślōnskogo, ale tyż samego jynzyka. Wszyjscy zdowōmy se sprawa z tego, co kepski sōm szanse na to, coby we Polsce (przinajmniyj we najbliższym czasie) uznali nas, Ślōnzokōw, za myńszość narodowo, abo etniczno, a jynzyk śłōnski za regijōnalny. Bez jynzyka niy ma norodu, a bez możebności zapisowanio tego jynzyka, ôn sōm straci się pōmału.
A ku tymu, nigdy niy ma za dużo prōmocyje wszytkigo tego, co je ślōnski. Mocka ôrganizacyjōw na Ślōnsku cośnapoczyno, prōbuje coć robić dloôchrōny jynzyka ślōnskigo, ale potym, po udanym poczōntku, ôstawio ta robota ze kodyfikacyjōm.
Ugodali my sie, co diktand bydzie we Rybniku, skuli tego, co sam majōm najbardziyj we zocy taki idyje, a ku tymu rybnicki starosta – Damian Mrowiec zgodziył sie ôstać jego patrōnym. Niy było ale szanse, coby znejś jako izba, abo sala ze miasta, tōż sam ze pōmocōm prziszła nōm pani Grażyna Kohut - dyrechtorka Zespołu Szkōł Technicznych ( szkoła ta mianujōm TYGEL) we Rybniku. We artystycznej tajli diktanda pōmōgli nōm Marian Makula, znany ślōnski kabareciorz a folk-rockowy gōrnoślōnski zespōł „032”. Tekst diktanda napisoł człōnek zespołu kodyfikacyjnego – Andrzej Szczepōnek.
Robota ôd piszōncych diktand ôcyniała kōmisyjo: prof. dr hab. Jolanta Tambor ze Ślōnskigo Uniwersytetu, Andrzej Roczniok, Andrzej Szczepōnek i Józef Porwoł, a miyndzy gościami zaproszōni byli: prof. Tomasz Wicherkiewicz ze Uniwersytetu Adama Mickiewicza we Poznaniu a dr hab. Ewa Michna ze Jagellōńskigo Uniwersytetu a wybrańce ze roztomańtych ślōnskich ôrganizacyjōw. Dziynka nowiniorzōm, w tym „Nowinōm” a „Tygodnikowi Rybnickimu”, telewizyji, a radyju, sama idyjo rozniōsła sie niy yno we Rybnikum, ale, idzie pedzieć, na cołki świat.
We piyrszej edycyji diktanda miyndzy piszōncymi siedzieli: dr Artur Czesak, Aleksandra Gruszka, Łukasz Kohut, Stanisław Neblik, Bernard Mazurek, Dariusz Jerczyński, a tyż jego zwyciynzca – Alojzy Zimōńczyk. To głōwnie ôni zebrali sie potym ze Zespole Kodyfikacyje Jynzyka Ślōnskigo, kery narychtowołech jo ze Dariuszym Jerczyńskim we 2013 roku, a tyż we założōnym potym stowarzyszyniu – Dymokratyczno Unijo Regijōnalistōw Ślōnskich (DURŚ).
Dziynka piyrszymu diktandu godki ślōnskij dwa lata niyskorzij, we 2016 roku, zaczli kludzić edukacyjo regijōnalno we wszystkich sztwortych klasach szkołōw powszechnych we Rybniku, Mysłowicach, Świyrklanach a we Jejkowicach, a tyż we szkołach ponadgimnazjalnych we Rudzie Ślōnskij. Do DURŚ zapisali sie Grażyna Jarząbek i Wojciech Orliński, co dziynka nim narychtowano ôstała piyrszo internrcowo platfoma edukacyjno e-Rechtor, a tyż kwartalnik edukacyjny „Rechtōr”.
Niyskorzij, diktanda niy miały już takigo wielkigo wpływu na ślōnsko działalność, ale cisły do przodku to, co zaczło te piyrsze. Patrōnat nad drugim a trzecim diktandym wziōn na sia Prezidynt Miasta Rybnika Piotr Kuczera, wielki przociel ślōnskij godki. Niy myło już problymu ze salōm. Drugi Diktand narychtowali my we Dōmu Kultury we Rybniku – Niedobczycach, a trzeci, i wszystki inksze, już na Hoym Grubie, we Zabytkowej Kopalni „Ignacy” we Rybniku – Niewiadōmiu. Kludzić te diktanda zaczło już stowarzyszyniy Dymokratyczno Unijo Regijōnalistōw Ślōnskich. Z roku na rok, we kożdym diktandzie, je co roz to wiyncyj ludzi, a sōm diktand stoł sie czymś, co już na dobre wpisało sie do kalyndorza wydarzyń na kulturalnej binie na Ślōnsku.
25 września 2021r.
Latoś bydzie już siōdmy diktand godki ślōnskij. Jak dycko, ôrganizuje go DURŚ ze pōmocōm Alojzego Zimōńczyka, a sztyjc pod patrōnatym Prezidynta Miasta Rybnika – Piotra Kuczery. Po prof. Jolancie Tambor ze UŚ, Izoldzie Czmok ze telewizyjnej jedynki TVP, Eugeniuszu Kosmała, kerego mianujōm „Ojgyn ze Pniokōw”, ze Radia Piekary, już drugi roz czytoł bydzie diktand dr Henryk Mercik, kery terozki przewodzi Ślōnskij Partyji Regijōnalnej. Na czas spradzanio diktanda, kōncert swōj do zespōł „Marek McMakaron Motyka”. Dziynka naszym spōnsorōm na zwyciynzcōw czekajōm niy yno nagrody piniynżne i geszynki rzeczowe, ale tyż rajza do Bruksele, abo Strasburga, kero fōnduje Ojroposeł Łukasz Kohut. Czekōmy latoś na tych, co poradzōm a chcōm sie uczyć pisanio po ślōnsku.
Józef Porwoł, prezes Dymokratycznej Unije Regijōnalistōw Ślōnskich
Komentarze