– Co to jest alergia?
– Alergia jest nieprawidłową reakcją organizmu na alergeny występujące w naszym otoczeniu. To substancje zewnętrznego pochodzenia, które wywołują reakcje uczuleniowe u osób predysponowanych. Ktoś nie zachoruje, choć styka się codziennie z milionami pyłków. Inna osoba zapadnie w tych samych warunkach na alergię. Oznacza to, że podatność na alergie jest również zapisana w genach. Najczęściej uczulają pyłki roślin, roztocza, zarodniki grzybów pleśniowych, niektóre pokarmy i jady owadów. Alergie dzielimy na sezonowe i całoroczne.
– Jakie są objawy alergii?
– Bardzo różne. Najczęściej dotykają dróg oddechowych i wtedy mają postać kataru lub astmy oskrzelowej. Na wiosnę sezonowy nieżyt nosa wywołują pyłki kwiatowe, których pełno krąży w powietrzu. Schorzenie objawia się świądem, kichaniem i wydzieliną z nosa. Często dolegliwościom tym towarzyszą problemy ze spojówkami. Skarżymy się wówczas na swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie z oczu.
Nieco rzadziej choruje skóra. W tym przypadku objawami mogą być zapalenie atopowe lub niektóre rodzaje pokrzywek. Na to pierwsze wskazuje swędzenie i wysuszenie skóry, która przyjmuje liszajowaty wygląd. Natomiast alergia układu pokarmowego może się objawiać świądem i drętwieniem w jamie ustnej, występującym tuż po spożyciu potrawy zawierającej alergeny. Nieraz pacjenci skarżą się na takie właśnie dolegliwości, gdy zjedzą orzechy laskowe. Wtedy lekarz może z dużym prawdopodobieństwem orzec, że pacjenta uczulają również pyłki kwiatowe brzozy. Badania wykazały bowiem, iż właśnie brzoza, orzechy laskowe i włoskie, jabłka oraz inne owoce pestkowe zawierają wspólne alergeny.
Czasem moi mali pacjenci pytają, dlaczego po schrupaniu jabłka prosto z drzewa nie mają żadnych dolegliwości. Ale kiedy spożyją owoc długo składowany w piwnicy, wtedy pojawia się u nich alergia. Dzieje się tak dlatego, bo w leżakujących miesiącami jabłkach ujawnia się duża liczba alergenów. Z kolei o alergii układu pokarmowego mogą świadczyć bóle brzucha, wymioty i biegunka.
– Co najczęściej uczula?
– Trawy. Raz, że jest ich w Polsce mnóstwo, a zawarte w nich czynniki uczulające występują w dużym stężeniu. Po drugie trawy wywołują alergie dróg oddechowych. Układ pełni bowiem funkcję pierwszego filtra powietrza, które pochłania ludzki organizm. Z kolei sprawcą alergii całorocznych są najczęściej roztocza. O ile z powodu pyłków traw dopadają nas głównie dolegliwości oczu i nosa, to roztocza wywołują przede wszystkim astmę i całoroczny alergiczny nieżyt nosa.
– U kogo chorzy powinni szukać pomocy?
– Jeśli lekarz podstawowej opieki zdrowotnej stwierdzi u pacjenta równocześnie kaszel, świszczący oddech, uczucie ciężkości w klatce piersiowej i szybkie męczenie się (np. na lekcjach wychowania fizycznego), powinien od razu skierować go do specjalisty. Wymienione bowiem objawy wskazują na astmę. Nieleczona może prowadzić z sezonowej do znacznie cięższej formy całorocznej.
– Jak zatem powinno wyglądać życie alergika?
– Latem osoby wrażliwe na trawy powinny wyjeżdżać nad morze (pyłki toną w wodzie) lub w wysokich górach, gdzie nie ma już tylu roślin. W przypadku alergii całorocznej, czyli uczulenia na roztocza, najlepiej skutkuje profilaktyka. Obecnie dysponujemy specjalnymi płynami do prania i spryskiwania pościeli, mebli tapicerowanych itp., ale także pokrowcami. Wszystkie wymienione preparaty skutecznie likwidują roztocza. Unikajmy trzymania w domu pluszaków, zasłon oraz bibelotów, które wchłaniają kurz, w tym resztki ludzkiej skóry. Roztocza żywią się przecież naskórkiem i rozmnażają w nieprawdopodobnym tempie.
Zachęcam też osoby podatne na alergie, by korzystały z komunikatów o pyleniu roślin, które podają media lub umieszczanych na stronach internetowych np.: www.alergen.info.pl czy www.astma.edu.pl W tym roku pyłki kwiatowe pojawiły się znacznie wcześniej, gdyż nie było prawdziwej zimy.
– Jak leczymy alergie?
– Leczenie jest skuteczne, o ile zostało podjęte bardzo wcześnie, a proces zapalny nie jest jeszcze zbyt zaawansowany. W dużej mierze potrafimy wykryć alergię już po samym wywiadzie z pacjentem. Nader pomocne są jednak badania fizykalne i dodatkowe. Powszechnie stosujemy testy alergiczne. Polegają one na wprowadzeniu specjalnym lancetem na skórę pacjenta kropelek ekstraktów alergenowych. Po 15-20 minutach w miejscach tych pojawiają się bąble. Na podstawie ich wielkości lekarz stwierdza, które czynniki uczulają badanego.
W skład panelu przesiewowego wchodzą alergeny najczęściej występujące na danym terenie. W Polsce są to pyłki roślin wiatropylnych: leszczyny, olchy, brzozy, traw, żyta oraz głównego rodzimego chwastu bylicy. Ponadto robi się testy na roztocza, zarodniki grzybów pleśniowych, a także alergeny zwierząt (psa, kota, świnki morskiej, chomika i konia). Często bowiem ludzi uczula sierść domowych czworonogów.
W przypadku alergii górnych dróg oddechowych podstawowym lekiem są tabletki o działaniu przeciwhistaminowym. Dodatkowo steroidowe krople do nosa i krople do oczu. W astmie oskrzelowej niezastąpione są leki steroidowe wziewne. Na razie nie mają zamiennika. Chciałabym uspokoić wszystkie osoby opanowane fobią antysterydową, że stosowane przez lekarza specjalistę w odpowiednich dawkach są całkowicie bezpieczne dla organizmu. Przede wszystkim preparaty wziewne nie działają na cały organizm (nerki, wątrobę, układ nerwowy itp.), ale miejscowo, podobnie jak maść wcierana w chory fragment skóry.
Leczenie atopowego zapalenia skóry polega na konsekwentnym jej natłuszczaniu, by poprawić pracę płaszcza lipidowego.
Komentarze