– Inspiracją do jego uruchomienia było spore zainteresowanie naszymi dymarkami, a także uwagi nauczycieli, by mogli robić lekcje w terenie przez cały rok, a nie tylko w maju, czerwcu i ewentualnie wrześniu, kiedy jest w miarę pewna pogoda – mówi Grzegorz Osielski z rudzkiego oddziału, jeden z dwóch, oprócz dyrektora, pomysłodawców otwarcia centrum edukacyjnego.Początkowo planowano przenieść do piwnic jedynie eksponaty związane z gospodarką cystersów, jednak przy okazji uznano, że warto pokazać prehistorię tych ziem oraz przyrodę parku krajobrazowego.Część przyrodnicza kompleksu przedstawia życie lasu i wody, czyli dwóch głównych ekosystemów w Parku Krajobrazowym „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Na przykładzie fragmentu sztucznego lasu widać, jak rozmieszczone są w nim poszczególne gatunki roślin i zwierząt. Uczniowie mogą sami sprawdzić swoją wiedzę, przyczepiając tabliczki ze zdjęciami lub rysunkami zwierząt leśnych do miejsc, w których ich zdaniem dane zwierzę przebywa w naturze. Podobnie wygląda zabawa z rozpoznawaniem konkretnych gatunków drzew czy układaniem łańcucha pokarmowego. Atrakcyjnie zaprezentowano środowisko wodne, czemu służą trzy 400-litrowe akwaria. W jednym są raki rzeczne, sprowadzone do parku krajobrazowego z Podkarpacia w ramach akcji ponownego wprowadzania tych zwierząt do śląskich rzek. Okazuje się, że Ruda nie jest jeszcze wystarczająco czysta, za to inne rzeki i potoki zapewniają rakom odpowiednie warunki. W drugim akwarium są ryby rzeczne, a w trzecim stawowe.Zmieniamy pomieszczenie i cofamy się do prehistorii, konkretnie mezolitu (środkowego okresu epoki kamienia, datowanego na lata 8000-4800 p.n.e.).– Najstarsze potwierdzone naukowo dowody bytności ludzi na tym terenie sięgają właśnie tej epoki – mówi Grzegorz Osielski.Widać scenkę z życia codziennego ludzi mezolitu. Przed szałasem siedzi kobieta próbująca wywiercić otwór w kamieniu. Z boku są dwaj myśliwi wracający z polowania, zaopatrzeni w typową dla tego okresu broń. W pomieszczeniu zgromadzone są też narzędzia mezolityczne, trofea myśliwskie i przedmioty codziennego użytku.Wreszcie w kolejnym pomieszczeniu natrafiamy na eksponaty związane z cystersami. Jest narzędziownia: widły, łopaty, grabie i inne narzędzia używane przez mnichów. W drewnianych misach są trzy rodzaje rudy żelaza: darniową dwóch klas jakości, które przypominają sproszkowaną farbę żółtą i czerwoną, oraz limonit, sprowadzony z Tarnowskich Gór. Ten ostatni jest dużo lepszy od miejscowej rudy darniowej, stąd cystersi preferowali go do wytopu żelaza.– W pomieszczeniu nie demonstrujemy procesu wytopu żelaza w dymarce, nie ma ku temu warunków. Prezentujemy za to inne specjalności cysterskiej gospodarki, np. ziołolecznictwo.We wszystkich salach znajdują się tablice ze szczegółowymi informacjami z każdej prezentowanej dziedziny. Zwiedzanie kompleksu jest bezpłatne.Piwnice siedziby oddziału parku krajobrazowego były wcześniej niewykorzystane, służyły czasem jako magazyn. Pracownicy musieli zrobić wylewkę, by wypełnić braki w podłogach, zagipsować i wymalować ściany oraz sufity, dołożyć oświetlenie, położyć wykładzinę. Przygotowania do otwarcia kompleksu trwały rok. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska zgodził się przyznać dotację w wysokości 33 tys. zł na urządzenie pomieszczeń, ich remont oddział sfinansował z własnych środków.
Komentarze