Skąd na odwrocie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej wzięła się panorama miasta nad Odrą?
Mało kto wie, że na odwrocie cudownego obrazu Jasnogórskiej Madonny znajduje się malowidło przedstawiające m.in. Racibórz. Nazywane jest Mensa Mariana, od pierwszego wersu wypisanej na nim inskrypcji. – Powstało chyba na początku XVIII wieku dla upamiętnienia 300-lecia umieszczenia obrazu Madonny na Jasnej Górze, które obchodzono w 1682 roku. Jego autorem jest najprawdopodobniej zmarły w 1706 roku prowincjał paulinów ojciec Izydor Krasuski – mówi Grzegorz Wawoczny, raciborski publicysta. Mensa Mariana składa się z czterech kartuszy, czyli zdobionych obramowań. Cztery z nich przedstawiają dzieje cudownego obrazu w Jerozolimie i Konstantynopolu oraz na Rusi i właśnie na Jasnej Górze. W centralnym miejscu jest napis: Mensa Mariana Potissima Domus Nazaraeae Svpellex, co oznacza Stół Maryjny najprzedniejszy przedmiot domu w Nazarecie.
Według legendy obraz Madonny namalował św. Łukasz na stole cyprysowym, który Matce Bożej podarował św. Jan Ewangelista. Przez 300 lat stanowiący relikwię stół przechowywano w Jerozolimie. Potem miał zostać przekazany św. Helenie, matce cesarza Konstantyna Wielkiego, który w 313 roku ogłosił edykt mediolański dający swobodę wyznania chrześcijanom. Przez kolejnych 500 lat obraz znajdował się w Konstantynopolu, aż został podarowany Karolowi Wielkiemu. – Potem w taki sam sposób trafił w ręce ruskiego księcia Lwa. Przez kolejne 500 lat był w Bełzie. W 1382 roku na Jasną Górę przywiózł go książę Władysław Opolczyk. Już wtedy słynął cudami – opowiada Grzegorz Wawoczny.
Mensa Mariana zawiera również portrety m.in.: Konstantyna Wielkiego, Karola Wielkiego, księcia Lwa, św. Pawła Pustelnika oraz kilku papieży umieszczone w dwunastu medalionach. Są tam także cztery weduty (panoramy), przedstawiające Kraków, Toruń, Gliwice i Racibórz. – Naszemu miastu poświęcono wedutę B po prawej stronie dekoracyjnego obrzeża, czyli bordiury. Widać tu Racibórz otoczony murami, bramę wjazdową i Odrę. Nad całością unosi się postać Maryi z różańcami w dłoniach. Napis głosi, że miasto zostało zachowane od ognia – wyjaśnia Grzegorz Wawoczny. Jego zdaniem autor Mensa Mariana miał na myśli pożar z 10 września 1637 roku, który zniszczył zabudowania przy całej ulicy Odrzańskiej z probostwem Bożogrobowców i kościołem pw. św. Piotra i Pawła, most na Odrze, fragment zamku, kościół pw. św. Jana oraz okoliczne domostwa.
Weduta raciborska to jeden z najdawniejszych widoków miasta, który przedstawia m.in. najstarsze śląskie sanktuarium maryjne, czyli kościół pw. Matki Bożej na Starej Wsi. Z tej parafii wychodziła jedna z dwóch najstarszych pielgrzymek na Jasną Górę. Pątnicy prosili Maryję o ochronę przed ogniem, zarazą, głodem i wojną.
Komentarze