Żory: Bronisław Piłsudski z brązu stanął przed muzeum (ZDJĘCIA)

Ireneusz Stajer
Posąg działacza niepodległościowego, zesłańca i etnografa, wybitnego badacza kultur etnicznych mieszkańców Sachalinu i Wyspy Hokkaido Bronisława Piłsudskiego (1866–1918) stoi od wczoraj przed Muzeum Miejskim w Żorach. Towarzyszy mu postać ajnuskiej kobiety.

Między nimi umieszczono fonograf, czyli jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku. Na przełomie XIX i XX wieku Bronisław nagrywał za jego pomocą na kauczukowo – woskowych wałkach mowę Ajnów. Część wałków przetrwała do dziś, dzięki czemu znamy pierwotny język rdzennych mieszkańców Wysp Japońskich.

Projekt kompozycji z Bronisławem Piłsudskim (bratem marszałka Józefa Piłsudskiego) wykonała Ajnuska Maki Sekine, która przyjechała do żorskiego muzeum z mężem Kenji. Od paru dni prowadzą zajęcia plastyczne dla dzieci, oprowadzają je po wystawie o Ajnach i opowiadając o ich kulturze. Autorem odlanego w brązie i składającego się z trzech elementów pomnika jest Marek Dronszczyk z Rydułtów.

Posąg odsłonili wczoraj Waldemar Socha, prezydent miasta, i Satoru Takahashi, chargés d`Affaires a.i. Ambasady Japonii. W uroczystości uczestniczyła siedmioosobowa delegacja gminy Biratori, która stanowi jedną z największych społeczności ajnuskich na Hokkaido. Przyjechał prof. Alfred Majewicz, który odnalazł w Zakopanem wałki Bronisława. Wchodził też w skład ekipy naukowców, którzy odczytali je w Japonii przy technicznym zaangażowaniu firmy Sony.

Wysłuchaliśmy interesujących wystąpień dyrektora Muzeum Kultury Ajnów w Biratori, Kenji Morioki, oraz dr. Lucjana Buchalika, dyrektora Muzeum w Żorach. Jego zastępczyni Katarzyna Podyma poinformowała i zaprezentowała Sybillę, muzealnego Oskara, którą otrzymała właśnie żorska placówka. Nagrodę przyznaną w kategorii Wydarzenie Etnograficzne za wystawę „Nasza Tożsamość. Pretekst do rozmowy” odebrała w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Rodzinę Piłsudskich reprezentowali Janusz Onyszkiewicz, mąż Joanny Jaraczewskiej, wnuczki Józefa Piłsudskiego, oraz prawnuczka marszałka Danuta Onyszkiewicz. Przed muzeum odczytano list z Kancelarii Prezydenta RP, która wspiera projekt. Wręczono również nagrodę Muzeona Teruo Matsumoto, japońskiemu dziennikarzowi i badaczowi, który od ponad 50. lat mieszka w Polsce. To wyróżnienie przyznaje swoim przyjaciołom żorskie muzeum.

Później była okazja zwiedzenia wystawy „Świat Ajnów. Od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano”, a także ekspozycji stałych. Na wystawie stoi wypchany niedźwiadek. – Przywieźliśmy go z siedziby Tatrzańskiego Parku Narodowego. To ten sam, który kilka lat temu został zabity przez turystów, a sprawa była głośna. Niedźwiedzie w kulturze Ajnów pełniły szczególną rolę. Podczas największego ich święta religijnego, z ciała niedźwiadka uwalniano duszę boga – ta wracała w zaświaty – mówi Joanna Cyganek z żorskiego muzeum. Wieczorem w szkole muzycznej odbył się recital fortepianowy Miho Kurihary.

Pomnik stanął w ramach muzealnego projektu wystawienniczo-edukacyjnego „Bronisław i Józef Piłsudscy. Piórem i karabinem ku niepodległości”, wiążącego się z obchodami setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości i nawiązującego do przypadającego w przyszłym roku stulecia nawiązania polsko-japońskich stosunków dyplomatycznych.

Przypomnijmy, że przed muzeum znajdują się już posągi: Wacława Sieroszewskiego oraz kompozycja ze Stefanie Zweig, autorki bestsellerowej powieści „Nigdzie w Afryce”.